Munzur Üniversitesi, 28 Mart 1983 tarih ve 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununa, 22 Mayıs 2008 tarih ve 5765 sayılı kanununa eklenen 102. maddesiyle kurulmuş olup, 6745 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile adı Munzur Üniversitesi olarak değiştirilmiştir. Üniversite, başlangıçta Tunceli Üniversitesi adıyla kurulmuş ve bu kanunla birlikte yeni bir kimlik kazanmıştır.
Üniversite, rektörlüğe bağlı olarak yeni kurulan Mühendislik Fakültesi ve Su Ürünleri Fakültesi, Fırat Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlı iken adı ve bağlantısı değiştirilerek oluşturulan İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Fırat Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlı iken adı ve bağlantısı değiştirilerek oluşturulan Tunceli Meslek Yüksekokulu ile rektörlüğe bağlı olarak yeni kurulan Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Fen Bilimleri Enstitüsü'nden oluşmaktadır. Ayrıca, 1613 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Fen Bilimleri Enstitüsü ve Sosyal Bilimler Enstitüsü kapatılmış ve yerlerine Munzur Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü kurulmuştur.
Munzur Üniversitesi’nin misyonu, 21. yüzyılda il, bölge ve ülkenin yanı sıra tüm insanlığın çözüm bekleyen önemli problemleri olan su, gıda ve enerji tüketimi sorunları, çevre kirliliği ve küresel felaketler, stratejik hammaddeler ve ileri teknoloji uygulamaları, kültür ve sanat ile insani ve sosyal sorunlar konusunda ulusal ve uluslararası alanda kabul edilebilir, uygulanabilir ve sürdürülebilir çözümler üretmeye yönelik eğitim-öğretim ve ar-ge faaliyetleri gerçekleştirmektir. Üniversite, yenilikçi düşünce anlayışına sahip bireyler yetiştirerek bilgi ve teknoloji üreten bir kurum olmayı hedeflemektedir.
Üniversitenin vizyonu ise, yenilikçi, dinamik ve katılımcı bir yapıya sahip olarak, girişimcilik ruhunu canlandırabilecek mesleki becerilerin geliştirilmesine odaklı eğitim sunmak, yaşamı zenginleştiren çalışmalar yapabilecek yetkin mezunlar vermek ve uluslararası alanda başarıya sahip bir üniversite olarak ilerlemektir. Munzur Üniversitesi, bu doğrultuda akademik ve sosyal alanda çeşitli faaliyetler yürütmekte ve eğitim kalitesini sürekli olarak artırma çabası içinde bulunmaktadır.