Cumhuriyetimizin ilk üniversitesi olan Ankara Üniversitesi'nin tarihi, 1842 yılında kurulan Veteriner Fakültesi ve 1859 yılında kurulan Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne kadar uzanmaktadır. Bu köklü fakülteler, Osmanlı İmparatorluğu döneminde kurulmuş ve yükseköğretim alanında önemli adımlar atılmıştır. Ankara Üniversitesi'nin kuruluşu ise Cumhuriyet döneminde, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde gerçekleşmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti, 19 Mayıs 1919'da başlayan ve üç yıl üç aydan fazla süren bir mücadele sonucunda kurulmuştur. Bu süreçte, Atatürk'ün liderliğinde Büyük Türk Milleti kahramanca bir mücadele vermiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra, Atatürk "Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir." ilkesini benimseyerek eğitimin önemine vurgu yapmış ve eğitimin her kademesine büyük önem vermiştir.
Bu bağlamda, Ankara Üniversitesi'nin önemli fakültelerinden Hukuk Fakültesi 1925 yılında, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ise 1935 yılında Atatürk'ün katıldığı törenlerle öğretime başlamıştır. Ayrıca, 1933 yılında öğretime başlayan Ziraat Fakültesi de Atatürk döneminde kurulan yükseköğretim kurumlarından biri olmuştur. Bu fakülteler, Türkiye'nin eğitim sisteminde önemli atılımlar gerçekleştirerek, modern eğitimin temellerini atmıştır.
Ankara Üniversitesi, 13 Haziran 1946 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen 4936 sayılı kanun ile resmen kurulmuştur. Bu tarihle birlikte, Ankara Üniversitesi Cumhuriyetimizin ilk üniversitesi olma onurunu yaşamış ve Atatürk'ün temellerini attığı bu kurum, ülkemizin ve üniversitemizin kurucusu olan Büyük Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk ile bütünleşmiştir.
Ankara Üniversitesinin vizyonu; nitelikli araştırmalar yapan, bilgi ve yeteneklerini insanlık ve ülke yararına kullanan ve evrensel düzeyde fark yaratarak geleceğe yön veren yenilikçi bir üniversite olmaktır. Üniversitenin misyonu ise, Cumhuriyetin ilk üniversitesi olma sorumluluğu ile eleştirel düşünebilen ve sorun çözebilen, kişisel ve mesleki alanda kendini sürekli yenileyen, doğaya duyarlı, farklılıklara saygı gösteren, yaratıcı bireyler yetiştirmek, bilime ve sanata evrensel düzeyde katkı sağlayan, etik değerleri gözeten, disiplinlerarası araştırmalar yapmak ve sosyal sorumluluk bilinci ile ülke sorunlarına duyarlı, kamu yararını gözeten, yaşadığı kentin kalkınmasına ve gelişmesine katkıda bulunan hizmetler sunmaktır.