Kocaeli, kültür ve sanat faaliyetleri açısından oldukça zengin bir şehirdir. Şehirde çok sayıda kültür merkezi, tiyatro, müze ve sanat galerisi bulunur. Bu merkezler, yıl boyunca çeşitli etkinliklere ev sahipliği yaparak şehrin kültürel hayatını canlandırır.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilen Süleyman Demirel Kültür Merkezi, şehrin en önemli kültür ve sanat merkezlerinden biridir. Bu merkez, konserler, tiyatro gösterileri, sergiler ve konferanslar gibi birçok farklı etkinliğe ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, Sabancı Kültür Merkezi de sanatseverler için çeşitli gösteri ve etkinliklere yer veren önemli bir mekândır.
Kocaeli'deki müzeler, şehrin tarihini ve kültürünü ziyaretçilere tanıtan önemli kültürel varlıklardır. Kocaeli Bilim Merkezi, hem çocuklar hem de yetişkinler için bilimi keşfetmek adına interaktif sergiler sunar. Bu merkez, özellikle bilim ve teknolojiye ilgi duyan ziyaretçiler için ideal bir öğrenme ortamı sağlar. İzmit Saat Kulesi Müzesi ve Seka Kağıt Müzesi ise, şehrin sanayi tarihine ışık tutan önemli müzelerdendir. Kağıt müzesi, özellikle Türkiye'nin kağıt üretim tarihini ve bu alandaki teknolojik gelişmeleri ziyaretçilere aktarır.
Şehirde düzenlenen yıllık etkinlikler arasında Kocaeli Kitap Fuarı öne çıkar. Türkiye'nin en büyük kitap fuarlarından biri olan bu etkinlik, her yıl binlerce kitapseveri bir araya getirir ve yüzlerce yayınevi ile yazarı ağırlar. Fuar süresince düzenlenen paneller, yazar söyleşileri ve imza günleri, kitap severler için benzersiz fırsatlar sunar.
Kocaeli'de sanat ve kültür yaşamı, bu etkinlikler ve mekanlarla sınırlı kalmayıp, şehrin sokaklarında ve mahallelerinde de kendini gösterir. Sokak sanatları, mahalle festivalleri ve açık hava etkinlikleri, yerel halkın ve ziyaretçilerin şehrin kültürel dokusunu deneyimlemesine olanak tanır. Bu zengin kültürel ve sanatsal faaliyetler, Kocaeli'nin sadece bir sanayi şehri olmadığını, aynı zamanda canlı bir kültürel hayata sahip olduğunu gösterir.